GISmodellen

GIS-modellen zijn computationele representaties van ruimtelijke verschijnselen die binnen een geografisch informatiesysteem (GIS) worden gebruikt om ruimtelijke patronen en processen te analyseren en te voorspellen. Ze combineren ruimtelijke data met wiskundige, logische of statistische regels om kenmerken, relaties en ontwikkelingen te simuleren.

Er bestaan verschillende typen GIS-modellen, waaronder deterministische modellen (waarbij uitgaande van de invoer exacte resultaten volgen), stochastische of probabilistische modellen (die onzekerheid expliciet modelleren), empirische/statistische modellen, procesgebaseerde modellen en agent-based modellen. Daarnaast komen methoden voor ruimtelijke evaluatie zoals terrein- of locatiekeuze (suitability) en netwerk- of flowmodellen voor transport en hydrologie.

Een GIS-model maakt gebruik van diverse gegevensbronnen, zoals raster- en vectorbestanden, digitale hoogtemodellen, landgebruikkaarten, bodem- en klimaatgegevens en sociaaleconomische variabelen. Belangrijke componenten zijn data, modelparameters, algoritmen en uitvoerproducten zoals kaarten, tabellige uitkomsten en scenario-rapporten. De keuze van schaal en ruimtelijke resolutie beïnvloedt de resultaten en de bruikbaarheid daarvan.

Het modelleringproces omvat doorgaans het definiëren van doelstellingen, het verzamelen en afstemmen van gegevens, het selecteren en kalibreren van een model, validatie en gevoeligheidsanalyse, en het uitvoeren van scenario-analyses om toekomstbeelden te onderzoeken. Uitkomsten worden geïnterpreteerd voor besluitvorming en communicatie met belanghebbenden.

Toepassingen van GIS-modellen zijn onder meer stedelijke planning, waterbeheer, milieubeheer, risico- en rampenbeheer, transport en infrastructuur, en klimaat- en natuureffectanalyses. Beperkingen betreffen onzekerheid in data, schaal- en resolutieproblemen, data-kwaliteit en uitdagingen bij integratie met systemen en beleid.