Explosiviteitsrisico

Explosiviteitsrisico is het potentieel van een explosie in een omgeving waar brandbare stoffen, een oxidator en ontstekingsbronnen aanwezig zijn, vaak onder confinement. Het risico combineert de kans op een ontsteking met de ernst van de gevolgen, zoals overdruk, thermische schade en secundaire incidenten. Het begrip wordt toegepast op industriële processen, opslag- en transportfaciliteiten en omgevingen waar stofvorming voorkomt, zoals in de chemische industrie, raffinaderijen en maal- of opslaghallen voor voedsel.

Belangrijke factoren zijn onder andere de aanwezigheid van brandbare gassen, dampen, vloeistoffen of stof; de verhouding tussen brandbaar materiaal, zuurstof en ontstekingsenergie; mate van confinement en ventilatie; en omgevingsomstandigheden zoals temperatuur en vocht. Ook stofexplosies vormen een specifiek onderdeel van het explosiviteitsrisico, omdat fijn stof en explosiegevoelige bezinkingen de kans op een uitbraak kunnen beïnvloeden.

Beoordeling en beheer vindt vaak plaats met methode zoals hazard identification en risk analysis, voorzien van technieken als HAZOP, LOPA en QRA. Deze benaderingen proberen de waarschijnlijkheid van een ontsteking te koppelen aan de verwachte overdruk en schade, en toetsen de werking van meerdere lagen van beveiliging. Het doel is om risico’s te reduceren door ontwerpkeuzes, operationele procedures en noodmaatregelen.

Regelgeving en normen spelen een centrale rol. In de Europese context vormen ATEX-richtlijnen voor explosiegevaarlijke omgevingen en Seveso III-/BRZO-regelgeving belangrijke kaders voor bedrijven met explosierisico. Voldoende maatregelen, training en onderhoud zijn vereist om de kans op en de impact van explosies te beperken.