Evenwichtsvoorwaarden

Evenwichtsvoorwaarden is een term die wordt gebruikt om de voorwaarden te beschrijven waaronder een systeem in evenwicht verkeer. In zo’n toestand blijven de macroscopic eigenschappen constant over tijd, omdat alle tegenstrijdige krachten, stroomen of processen in balans zijn. De exacte vorm van de voorwaarden varieert per vakgebied, maar het centrale idee is balans of stabiliteit.

In de economie verwijst het begrip meestal naar marktevenwicht. Een markt is in evenwicht wanneer de geprijsde hoeveelheid aangeboden goederen gelijk is aan de gevraagde hoeveelheid, zodat er geen toenemende of afnemende druk op de prijs bestaat. Bij een Walrasiaans evenwicht zorgen prijsveranderingen ervoor dat alle markten tegelijk in balans raken, gegeven de voorkeuren van consumenten, technologische mogelijkheden en beschikbare middelen. Een veranderde vraag of aanbod kan het evenwicht weer naar een nieuw niveau brengen.

In natuurkunde en techniek gaat het om mechanisch evenwicht: de som van alle krachten en de som van alle momenten op een voorwerp is nul. Bij statisch evenwicht blijven alle krachten in balans en blijft het object stil; bij dynamisch evenwicht blijven de relevante grootheden constant ondanks voortdurende processen.

In chemie en thermodynamica geldt een chemisch evenwicht wanneer de snelheid van de voortgaande reacties naar rechts gelijk is aan die naar links. Bij constante temperatuur en druk wordt vaak gesteld dat de Gibbs-energie minimaal is en de chemische potentialen van de betrokken stoffen in evenwicht zijn.

Samengevat beschrijven evenwichtsvoorwaarden de mathematische of conceptuele regels waaraan een toestand moet voldoen om stabiliteit en balans te garanderen, vaak uitgedrukt in systemen van vergelijkingen of ongelijkheden.