Dyspraxie

Dyspraxie, ook wel Developmental Coordination Disorder (DCD) genoemd, is een neurodevelopmentale aandoening die de motorische coördinatie en motorische planning beïnvloedt. Kinderen met dyspraxie hebben vaak moeite met doelgerichte bewegingen en het organiseren van complexe taken, terwijl hun intelligentie normaal is. De stoornis uit zich meestal in problemen met fijne motoriek (zoals schrijven, knippen, knopen vastmaken) en/of grofmotoriek (bal problems, evenwicht, rennen).

Veel voorkomende kenmerken zijn onhandigheid bij alledaagse activiteiten, vertraagde motorische mijlpalen, moeite met het leren van sport- of muziekbewegingen, en achterblijven bij visueel-ruimtelijke taken. Hiertoe kunnen ook repetitieve fouten, een langzame uitvoering en een slechte coördinatie met motorische planning behoren. Dyspraxie kan gepaard gaan met aandacht- en leerproblemen, en soms met andere neurodivergente aandoeningen zoals ADHD of autismpectrumstoornissen.

De oorzaak is niet volledig bekend; vermoedelijk speelt een combinatie van genetische factoren en neuro-developmentale afwijkingen in hersenverbindingen die motorische planning en uitvoering sturen. Risicofactoren kunnen prematuriteit, laag geboortegewicht of vroege neurologische complicaties zijn.

Diagnostiek gebeurt doorgaans door een kinderarts, orthopedagoog of klinisch psycholoog op basis van klinische beoordeling en gestandaardiseerde motorische toetsen, zoals de Movement Assessment Battery for Children (MABC-2). De diagnose vereist aantoonbare beperkingen in dagelijkse activiteiten en prestaties die significantly lager liggen dan leeftijdsgenoten, met normale of hoge intellect.

Behandeling richt zich op ergotherapie en fysiotherapie om functionele motorvaardigheden te verbeteren, plus schoolondersteuning en adviezen voor thuis. Strategieën zoals het opdelen van taken in stappen, visuele planningen en voorspelbare routines kunnen helpen. Prognose varieert; veel kinderen verbeteren met therapie en ondersteuning, maar uitdagingen kunnen aanhouden in schrijven, sport en activiteiten die precisie vereisen. Prevalentie wordt geschat op circa 5–6% van schoolgaande kinderen.