Basisonderwijs

Basisonderwijs is de eerste fase van formeel onderwijs in Nederland en in de Vlaamse Gemeenschap van België. In Nederland bestrijkt het doorgaans groep 1 tot en met groep 8, voor leerlingen van circa 4 tot 12 jaar. In Vlaanderen loopt de basisschool meestal van circa 6 tot 12 jaar. Het doel is de ontwikkeling van basisvaardigheden als geletterdheid en rekenen, sociale en emotionele ontwikkeling en het ontstaan van het leren leren. Het onderwijs is verplicht en wordt gefinancierd door de overheid. Basisscholen kunnen openbaar, bijzonder of privéscholen zijn.

Structuur en curriculum kenmerken. In Nederland doorlopen kinderen acht groepen (1–8). De kerndoelen geven de belangrijkste doelen per vak, waaronder Nederlands, lezen en schrijven, rekenen, wereldoriëntatie, kunst en muziek, natuur en techniek, geschiedenis en aardrijkskunde, en lichamelijke opvoeding. In Vlaanderen volgt de basisschool een curriculum dat eveneens gericht is op taalontwikkeling, rekenen, wetenschappen, mens en maatschappij, kunstzinnige vorming en lichamelijke opvoeding, met aandacht voor vreemde talen vanaf jonge leeftijd. De lesstof wordt meestal interactief en afwisselend aangeboden om verschillende talenten en leerstijlen te bedienen.

Pedagogiek en evaluatie. Het onderwijs legt nadruk op ontwikkeling, inclusie en differentiatie, zodat leerlingen op hun eigen tempo vooruitgang kunnen boeken. Toetsing en evaluatie vinden doorgaans plaats via doorlopende beoordeling en periodieke evaluaties; aan het eind van de basisschool kan een afsluitende toets of beoordeling plaatsvinden om een advies te geven voor de overgang naar het voortgezet onderwijs.

Overgang naar voortgezet onderwijs. Na basisonderwijs stappen leerlingen door naar voortgezet onderwijs in Nederland of naar secundair onderwijs in België. De eindtoetsen en schooladviezen beïnvloeden vaak de toegang tot de verschillende onderwijsvormen of richtingen, zoals VMBO, HAVO en VWO in Nederland, of de diverse richtingen binnen Vlaanderen.

Governance en financiering. Basisonderwijs valt onder nationale of regionale bevoegdheid. In Nederland regelt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het kader; in Vlaanderen het Departement Onderwijs van de Vlaamse Overheid. Scholen zijn openbaar gefinancierd en kunnen daarnaast bijzonder of privé zijn, met toezicht op kwaliteit en leerresultaten.