zeïne

Zeïne is de verzamelnaam voor een groep prolamine-eiwitten die in maïs (Zea mays) voorkomen en een belangrijk onderdeel vormen van het maïsglutenmeel. De eiwitten komen vooral voor in het endosperm en bestaan uit verschillende subtypes, zoals alpha-, beta-, gamma- en delta-zeïne. Samen vormen ze een groot deel van het maïseiwit.

Eigenschappen van zeïne zijn onder meer dat het relatief hydrofoob is en vrijwel onoplosbaar in water, maar oplosbaar in waterige alcoholische oplossingen (bijvoorbeeld介 60–95% ethanol). Het aminozuurpatroon is rijk aan proline en glutamine en arm aan lysine en tryptofaan. Door dit samenstellingbeeld heeft zeïne een sterke neiging tot filmvorming: bij verdamping van het oplosmiddel vormen zich stevige films die als coating of barrière kunnen dienen.

Extractie en toepassingen: zeïne wordt doorgaans verkregen uit maïsglutenmeel of –meel, vaak via oplosmiddeloplossingen. Toepassingen omvatten eetbare coatings voor fruit en chocolade, film- en dragersystemen voor geur- en kleurstoffen, en als basis voor biologisch afbreekbare verpakkingsmaterialen. In de farmaceutische industrie worden zeïne‑capsules gebruikt als eetbare drager voor geneesmiddelen en voedingssupplementen.

Voedingswaarde en veiligheid: zeïne levert wel eiwitten, maar heeft een onvolledige aminozuurverhouding en is geen complete eiwitbron. Het blijft daarom meestal een aanvullende eiwitbron of functionele filmvormer in voedsel en industriële toepassingen. Over het algemeen wordt zeïne als geschikt beschouwd voor veilige toepassingen in voedsel en farmaceutische producten, met aandacht voor allergieën en regelgeving. Onderzoek richt zich steeds meer op het gebruik van zeïne in bioplastics en duurzame verpakkingsmaterialen.