werknemer

Een werknemer is een persoon die in loondienst arbeid verricht voor een werkgever op basis van een arbeidsovereenkomst en daarvoor loon ontvangt. De werknemer werkt onder het gezag van de werkgever en is verplicht zich te houden aan afspraken, procedures en bedrijfsregels. Dit onderscheidt een werknemer van een zelfstandige (zzp’er), die vaak op basis van een opdrachtovereenkomst werkt en meer vrijheid heeft bij de uitvoering van het werk.

In Nederland wordt het arbeidsrecht grotendeels geregeld door Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, aangevuld met sectorale CAO’s en specifieke arbeidswetten. Een arbeidsovereenkomst kan voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd worden gesloten en kan fulltime of parttime zijn. Ook tijdelijke arbeid via uitzenders of in detacheringsconstructies komt voor; de rechtspositie van de werknemer blijft doorgaans gelijk, maar de contractvorm en de relatie met de werkgever kunnen verschillen.

Typen arbeidsrelaties omvatten onder meer fulltime en parttime dienstverbanden, vaste en tijdelijke (for bepaalde tijd) contracten, en uitzendkrachten. Werknemers kunnen ook in dienst zijn bij een onderneming met meerdere formules van arbeid, altijd met rechten en plichten die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomst, de wet en de toepasselijke CAO.

Belangrijke rechten omvatten loon en betaling volgens de wet en CAO, vakantiedagen, ziekteverlof en pensioenregelingen. Werknemers hebben plichten zoals loyaal handelen, uitvoering van de werkzaamheden volgens afspraak, vertrouwelijkheid en zorg voor de eigendommen van de werkgever. CAO’s kunnen aanvullende rechten en verplichtingen bepalen, afhankelijk van de sector.

Beëindiging van de arbeidsrelatie kan via opzegging door werkgever of werknemer, ontbinding door de rechter of ontslag op staande voet bij ernstig verwijtbaar handelen. Bij ontslag gelden vaak transitievergoedingen en wettelijke termijnen die in wet- en regelgeving en CAO’s zijn vastgelegd.