vuursteen

Vuursteen is een harde, cryptocrystalline vorm van kwarts (siliciumdioxide), meestal afgeleid van chalcedoon. Het wordt vaak aangeduid als flint en behoort tot de groep van silex- of chert-achtige gesteenten. Vuursteen komt doorgaans voor als knoesten of nodules in calcareuze sedimenten zoals krijt en af en toe in limestones, en varieert van wit tot grijs, bruin of zwart, vaak met een wasachtige glans.

Geologisch ontstaat vuursteen wanneer microkristallijne kwarts zich ophoopt in calcareuze sedimenten en onder druk en diagenese compacte, fractuurrijke lagen vormt. De stenen hebben een conchoïdale breuk, wat scherpe randen oplevert die lang scherp blijven en daarom geschikt waren voor werktuigen.

Vuursteen is historisch van groot belang vanwege zijn randvorming en slijtvastheid. Het werd in veel culturen gebruikt voor het knappen van werktuigen en wapens, zoals messen, schraabers en pijlpunten. Archeologen onderscheiden verschillende knapping-technieken en vinden vaak sporen van cores en afgebroken flakes die wijzen op langdurig gebruik. Daarnaast werd vuursteen in samenhang met staal gebruikt om vonken te produceren bij het ontsteken van vuur; een slag tegen staal over vuursteen levert vonken die brandbaar materiaal kunnen laten ontstaan.

In Europa komen vuursteenafzettingen veel voor in krijtlagen en bij kalksteenformaties, met talrijke vindplaatsen die getuigen van een lange gebruiksgeschiedenis. Tegenwoordig wordt vuursteen nog steeds gewaardeerd als materiaal voor sierstenen en voor educatieve en archeologische toepassingen, en blijft het een belangrijk symbool van prehistorische technologie.