vetvorming

Vetvorming verwijst naar de vorming en ophoping van vetweefsel in levende organismen. Het speelt een sleutelrol bij energiereserve, warmte-isolatie en endocriene functies door adipokinen die door adiposeweefsel worden uitgescheiden. Vetweefsel komt voornamelijk voor als wit vetweefsel, dat energie opslaat in vetdruppels, en als bruin vetweefsel, dat warmte genereert.

Het proces omvat adipogenese, de vorming van nieuwe vetcellen (adipocyten), en lipogenese, de productie en opslag van vetten in deze cellen. Adipogenese start met voorlopercellen die zich differentiëren tot adipocyten onder invloed van specifieke transcriptionele factoren zoals PPARγ en C/EBPα. In volwassenen vindt vetopbouw vooral plaats door acetie van bestaande vetcellen (hypertrofie) en in sommige perioden ook door toename van het aantal vetcellen (hyperplasie), bijvoorbeeld tijdens de groei of bij gewichtstoename.

Factoren die vetvorming beïnvloeden zijn genetische aanleg, voeding en energiebalans, leeftijd, sexuele hormonen en gezondheidstoestand. In de veeteelt wordt vetvorming bewust gemanaged om vleeskwaliteit en marmering te beïnvloeden, terwijl in de volksgezondheid overmatige vetvorming bij mensen samenhangt met obesitas, insulineresistentie en metabool syndroom. Ectopische vetafzetting in lever of spieren kan ook optreden en heeft gezondheidsimplicaties.

Onderzoek naar vetvorming maakt gebruik van biomedische methoden zoals weefselbiopten en beeldvorming (bijv. MRI of CT) om adiposeweefselmassa en stofwisselingsactiviteit te meten. Het begrip vetvorming is daarom relevant voor zowel klinische gezondheid als landbouw en dierlijke productiviteit.