verneverdig

Verneverdig is een Nederlands adjectief met de betekenis 'onvergeeflijk' of 'niet te vergeven'. Het wijst op een daad, gedrag of houding die zo ernstig wordt beschouwd dat vergeving moeilijk of onmogelijk is. In de moderne spreektaal is de term zeldzaam en kan hij als formeel, literair of archaïsch aanvoelen; hij verschijnt vooral in literaire, religieuze of moreel-getinte teksten.

Etymologie en vorming: verneverdig is een samengestelde vorm met het voorvoegsel ver-, waarmee vaak een intensivering of voltooiing wordt uitgedrukt. De exacte oorsprong van de stam achter dit woord is in hedendaagse naslagwerken niet eenduidig vastgelegd, en er is geen breed erkende consensus over een precieze etymologische route. Over het algemeen wordt het gezien als een intensiverende variant van het idee van onvergeving, maar de relatie met vergeving is niet altijd expliciet.

Gebruik en nuance: voorbeelden zijn onder meer “Zijn handelen was verneverdig en kon niet vergeven worden,” of “Dat verneverdig vergrijp blijft in het geheugen hangen.” Het woord is vooral geschikt voor formele beschouwingen, morele afwegingen of historische teksten, waar het de ernst van een situatie benadrukt. Synoniemen zijn onder meer onvergeeflijk, onvergevinglijk of onvergelijkbaar met vergeving, afhankelijk van context en register.

Zie ook: onvergeeflijk, vergeving. Verneverdig wordt doorgaans als literair of archaïsch aangeduid en komt minder in hedendaagse informele taal voor.