vermijdbaar

Vermijdbaar is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat een bepaalde gebeurtenis, uitkomst of situatie voorkomen of vermeden kan worden. Het duidt aan dat met de juiste maatregelen, omstandigheden of acties een nadelig gevolg of risico te voorkomen is.

Het woord is afgeleid van het werkwoord vermijden en het achtervoegsel -baar, waarmee wordt aangegeven dat iets in principe mogelijk is om te voorkomen. Het tegenovergestelde is onvermijdbaar of onvermijdelijk, wat betekent dat iets niet te voorkomen is.

De term komt veel voor in beleid, veiligheid, gezondheidszorg, economie en kwaliteitszorg. Bijvoorbeeld: vermijdbare sterfte in de gezondheidszorg verwijst naar sterfgevallen die hadden kunnen worden voorkomen door betere preventie, tijdige diagnose of adequate behandeling; vermijdbare fouten in processen verwijzen naar fouten die voorkomen hadden kunnen worden door betere procedures of training; vermijdbare ongevallen ontstaan vaak door ontbroken veiligheidsmaatregelen.

Wat vermijdbaar is, hangt af van huidige kennis, technologie en beschikbare middelen. In risicobeoordeling en beleidscontexten is het onderscheid tussen vermijdbare en onvermijdbare factoren van belang voor prioriteiten, kosten en verantwoordelijkheid.

Gerelateerde termen zijn preventie en preventabel, terwijl het tegenovergestelde vaak wordt uitgedrukt met onvermijdbaar of onvermijdelijk. In sommige contexten wordt ook van “preventabel” gesproken om aan te geven dat iets te voorkomen is met adequate maatregelen.