validiteitsonderzoek

Validiteitsonderzoek is onderzoek naar de geldigheid van meetinstrumenten, zoals tests, vragenlijsten en observatie-protocollen. Het doel is aannemelijk maken dat de instrumenten meten wat ze beogen te meten en dat de uitslagen betrouwbare en interpreteerbare conclusies mogelijk maken. Validiteit is van belang voor onderzoeksresultaten, diagnose, evaluatie en beleidsbeslissingen.

Er zijn verschillende vormen van validiteit. Inhoudsvaliditeit kijkt naar de representativiteit en volledigheid van de items ten opzichte van het beoogde construct. Constructvaliditeit onderzoekt of het instrument daadwerkelijk het theoretische construct meet, vaak aangetoond met factorenanalyses en de relaties met andere metingen. Convergente validiteit ontstaat wanneer samenhang wordt gevonden met verwante constructen; divergentie (of divergent validiteit) juist bij ontbreken van samenhang met niet-verwante constructen. Criteriumvaliditeit betreft de relatie met een extern criterium en omvat concurrente en voorspellende validiteit. In sommige vakgebieden wordt ook ecologische validiteit besproken, als een indicatie van toepasbaarheid in reale situaties.

De werkwijze van validiteitsonderzoek omvat het definiëren van het construct, het ontwikkelen en testen van items, en het verzamelen van data voor analyses zoals factoranalyse, betrouwbaarheid (bijv. Cronbach’s alpha) en relatie tot criterium-uitkomsten. Validiteitsonderzoek is vaak iteratief: bij insufficientie van bewijs kunnen items worden aangepast en opnieuw getest.

Het onderzoek biedt bewijs over de interpretatie en toepassing van de scores en onderstreept de kwaliteit van besluitvorming op individueel en organisatorisch niveau. Uitdagingen zijn onder meer steekproefrepresentativiteit, culturele en taalverschillen, en constructbias die de validiteit kunnen beïnvloeden.