subcategorisatieframe

Een subcategorisatieframe, vaak afgekort als SCF, is in de taalkunde een beschrijving van de syntactische valentie van een predicaat (veelal een werkwoord). Het geeft aan hoeveel en welke soorten zinsdelen vereist of toegestaan zijn bij een bepaald predicaat en hoe deze zinsdelen met elkaar verbonden zijn. In essentie markeert het welke argumenten een woord nodig heeft om een zin goed te laten functioneren.

SCF’s onderscheiden zich door het onderscheid tussen kernargumenten en optionele argumenten, en tussen verplichte en facultatieve complementen. Een typisch frame specificeert het soort zinsdeel (bijv. NP, PP, CP), de aard van het argument (subject, direct object, indirect object) en de relatie tussen de argumenten (zoals datief of accusatief). Sommige werkwoorden oefenen hun valentie uit met prepositionele objecten (bijv. denken aan, luisteren naar) of met verschillende volgordes van argumenten, terwijl andere werkwoorden alleen een subject vereisen en geen object hebben (intransitieve werkwoorden).

Voorbeelden in het Nederlands: eten is transatief en heeft een onderwerp en een direct object (Zij eet een appel). geven is dittransitief met een onderwerp, indirect object en direct object (Ik geef hem een boek). slapen is intransitief (Hij slaapt). Daarnaast kunnen sommige werkwoorden combineren met aanvullende bijzinnen of bijwoordelijke bepalingen.

SCF’s zijn van belang in taalkundig onderzoek, lexiconontwerp en natuurlijke taalverwerking, omdat ze helpen bij het analyseren en genereren van zinnen, het bepalen van argumentstructuren en de selectie van passende zinsontwerpen. Ze variëren per taal en kunnen per woord verschillen in complexiteit.