luisteren

Luisteren is het actieve proces van het ontvangen, aandacht schenken aan, betekenis geven aan en reageren op geluiden of boodschappen die iemand uitzendt. In tegenstelling tot horen, dat een sensorisch proces is, impliceert luisteren inspanning, interpretatie en afstemming op de zender. Luisteren omvat zowel taalkundige als niet-verbale signalen en vereist concentratie en empathie.

Het luisteren verloopt vaak in fases: waarnemen, begrijpen, evalueren, reageren en onthouden. In de praktijk wordt actief luisteren gekenmerkt door aandacht zonder oordeel, het stellen van verduidelijkende vragen, het parafraseren van wat er gezegd is en het geven van passende feedback. Non-verbale signalen zoals oogcontact, knik en een rustige houding versterken de boodschap.

Verschillende vormen van luisteren omvatten discriminatief luisteren (gericht op details en geluiden), empathisch luisteren (inleven in de ander en emoties herkennen), kritisch/analytisch luisteren (argumenten en bewijslast beoordelen) en reflectief luisteren (terugkoppelen en samenvatten).

Toepassingen en barrières: goede luistervaardigheden bevorderen begrip, vertrouwen en samenwerking in relaties, onderwijs en werkomgeving. Barrières zoals lawaai, tijdsdruk, veronderstellingen en emotionele reactiviteit kunnen luisteren bemoeilijken. Effectieve technieken omvatten samenvatten, parafraseren, open vragen en aandacht voor non-verbale signalen.