straatfotografie

Straatfotografie is een fotografische stroming die het dagelijkse leven in openbare ruimtes vastlegt. Kenmerkend zijn spontane, niet-geposeerde scènes uit het openbare leven, waarin mensen, gebouwen, verkeer en licht samenkomen. Het doel is vaak een momentopname die de sfeer, het karakter of de sociale realiteit van de straat weerspiegelt, eerder dan een studio‑achtige compositie.

Historisch gezien ontstond straatfotografie in de eerste helft van de 20e eeuw als documentaire en kunstvorm. Internationale fotografen zoals Henri Cartier-Bresson legden het zekere 'decisive moment' vast, terwijl Nederlandse straatfotografen als Ed van der Elsken en Cas Oorthuijse de stedelijke ervaring in beeld brachten. De stroming evolueerde van puur reportage naar een bredere vorm van kunst- en documentairefotografie.

Techniek en aanpak kenmerken zich door discretie en snelheid. Gebruikers van straatfotografie kiezen vaak voor compacte 35 mm‑camera’s met vaste lenzen (bij voorkeur 28–50 mm) en werken met natuurlijk licht. Veel fotografen toepassen zonefocussing, korte sluitertijden en heldere compositie, waarbij de relatie tussen vorm en verhaal centraal staat. Bewerking blijft meestal subtiel; zwart‑wit en kleur zijn beide gebruikelijk.

Onderwerpen variëren van portretten van voorbijgangers tot scènes van het dagelijkse leven, zoals markten, openbaar vervoer en straatverlichting. De stijl kan realistisch, poëtisch of observerend zijn en bevat vaak sociaal commentaar, ironie of menselijke warmte.

Juridisch en ethisch streeft straatfotografie naar een afweging tussen vrije persvrijheid en privacy. In veel rechtsgebieden is fotograferen in openbare ruimte toegestaan, maar portretrecht en gebruik van beelden voor commerciële doeleinden kunnen beperkingen opleveren. Respect voor de geïnterviewden, veiligheid en waardigheid van het onderwerp is een gangbare leidraad.

Bekende beoefenaars zijn onder meer Ed van der Elsken en Cas Oorthuijse uit Nederland, evenals internationale figuren zoals Henri Cartier-Bresson en Vivian Maier. Straatfotografie wordt vaak gepubliceerd in tentoonstellingen, boeken en zines, en blijft een levendige discipline binnen documentaire en kunstfotografie.