sproeten

Sproeten zijn kleine, vlakke vlekken op de huid die onregelmatig van vorm kunnen zijn en meestal enkele millimeters groot zijn. Ze variëren in kleur van geelbruin tot donkerbruin en komen vooral voor op zonblootgestelde delen van het lichaam, zoals het gezicht, de schouders en de armen. Sproeten ontstaan vaak bij mensen met een lichte huid en zijn meer zichtbaar bij blond of rood haar.

De oorzaak ligt in een verhoogde productie van melanine, het pigment dat de huid kleurt. Sproeten zijn meestal erfelijk bepaald en komen vaker voor bij mensen met bepaalde genetische varianten van het MC1R-gen. Zonlicht speelt een belangrijke rol: blootstelling aan ultraviolet licht laat sproeten donkerder worden en ze kunnen in de herfst en winter minder opvallen of vervagen.

Er bestaan verschillende soorten sproeten. De epheliden (echte sproeten) zijn licht- tot donkerbruine vlekjes die donkerder worden door zon en kunnen vervagen wanneer er minder zon komt. Solar lentigines zijn leeftijds- of zonnevlekken die doorgaans niet verdwijnen en vaker voorkomen bij oudere personen.

Diagnose gebeurt meestal op basis van uiterlijk. Het is meestal een benign kenmerk, maar veranderingen in grootte, vorm of kleur van bestaande vlekken of de ontwikkeling van nieuwe plekken moeten door een huisarts of dermatoloog worden beoordeeld om andere aandoeningen uit te sluiten, zoals moedervlekken of huidkanker.

Behandeling is meestal niet nodig. Zonnebescherming helpt om de sproeten onder controle te houden. Voor cosmetische redenen kunnen crèmes met pigmentvangers, lasers of andere cosmetische ingrepen worden toegepast, maar dit blijft optioneel en is afhankelijk van persoonlijke voorkeur. Sproeten zelf vormen geen significant gezondheidsrisico.