splijting

Splijting is het vermogen van sommige gesteenten om langs duidelijke, vlakke vlakken te splijten, waardoor dunne, rechte platen ontstaan. Het fenomeen ontstaat doordat mineralen en texturen in het gesteente langs zwakke scheidingsvlakken zijn georiënteerd, wat leidt tot splijting langs specifieke richtingen. In de geologie wordt splijting vaak gekoppeld aan termen als foliation of fissility, en aan de aanwezigheid van laminatie.

Oorzaken en kenmerken van splijting variëren per gesteente. Bij sedimentaire rock zoals schalie en leemsteen ontstaat splijting door laminatie en de aanwezigheid van kleimineralen die een zwakke plane vormen waarlangs het gesteente gemakkelijk kan splitsen. Bij metamorf gesteente zoals schist en fylliet ontstaat splijting door hernieuwde oriëntatie van platte mineralen (zoals mica) die platenachtige samenstelling versterken. In igneuze gesteenten is splijting minder algemeen, maar sommige varianten kunnen langs foliatie-achtige vlakken verbreken.

Toepassingen en implicaties. Splijting is belangrijk in de bouw en mijnbouw omdat het de fragmentatie van gesteente bepaalt: oppervlakken die door splijting ontstaan, leveren vaak aangename, vlakke blokken op maar kunnen ook de stabiliteit van gebouwen, taludes en tunnels beïnvloeden. Bij quarrying kan men bewust gebruikmaken van splijtingsvlakken om blokken te verkrijgen met minimale bewerking. Tegelijkertijd kan onbedoelde splijting leiden tot eentonige of instabieleslopingen en verhoogde rupvorming bij steile taluds.

Terminologie en gerelateerde concepten. Splijting staat nauw verwant aan fissility en cleavage in de geologie, die beide verwijzen naar de neiging van gesteente om langs zwakke vlakken te splitsen. Het begrip wordt gebruikt naast bedding en foliation om de textuur en mechanische eigenschappen van gesteenten te beschrijven.