schalie

Schalie is een fijnkorrelige sedimentaire rots die voornamelijk bestaat uit kleimineralen zoals illiet, kaoliet en smectiet, met kleinere hoeveelheden kwarts en kalk. Door de platte structuur van de kleimineralen vertoont schalie vaak fissility: het kan in dunne laminaties langs zwakke vlakken splitsen. De kleur varieert van grijs tot groen of zwart; zwart schalie duidt meestal op een hoog organisch gehalte.

Oorsprong en omgeving: schalie vormt zich in rustige, laagenergierijke omgevingen zoals meren, lagunes en ondiepe zeeën, waar klei- en siltdeeltjes zich kunnen afzetten. Tijdens diagenese onder druk en tijd lithificeert het materiaal tot rots. Een organisch rijke variant kan aanzienlijk zijn voor de opslag van koolwaterstoffen; dergelijke schalie staat bekend als zwarte schalie en kan fungeren als bronrots voor olie en gas, terwijl kerogeenrijk schalie bij verhitting olie kan opleveren (olie schalie). Schalie met weinig organisch materiaal heeft vooral waarde als bouw- en vulmateriaal in beperkte mate.

Relatie tot andere gesteenten: bij geringe tot matige metamorfose kan schalie veranderen in leisteen (slate). In industriële context is schalie vooral bekend vanwege zijn rol als bronrots voor hydrocarbons en als bouwsteen die door zijn fissility minder geschikt is voor traditionele constructie vanwege de neiging tot splitting.

Nederland en werelddelen: wereldwijd is schalie wijdverspreid en vormt het vaak tussenlagen in sedimentaire successies; de economische betekenis ligt vooral in olie- en gasproductie voor organische rijke varianten en in het bestuderen van de sedimentaire geschiedenis.