slijmsecretie

Slijmsecretie is het proces waarbij slijmproductieklieren en gobletcellen in slijmvliezen slijm afscheiden. Slijm is een viskeuze, vochtige substantie die water, mucinen (glycoproteïnen zoals MUC5AC en MUC5B), ionen en antimicrobiële middelen bevat, waaronder secretorische IgA en lysozymen. Het doel van slijmproductie is het beschermen en smeren van slijmvliezen: het vangt stof, ziekteverwekkers en allergenen en vormt zo een barrière tegen schade. Dankzij de mucociliaire escalator wordt het slijm met ingesloten deeltjes geleidelijk richting keel getransporteerd en uitgescheiden of ingeslikt.

Slijm wordt geproduceerd door gobletcellen in de luchtwegen en door submucosale slijmklieren; in het spijsverteringskanaal door mucous glands. In de luchtwegen bepalen de mucines MUC5AC en MUC5B de visco-elasticiteit van het slijm en daarmee de efficiëntie van de afvoer.

Regulatie van slijmsecretie gebeurt onder invloed van het autonoom zenuwstelsel en ontstekingsfactoren. Parasympathische stimulatie via acetylcholine verhoogt de secretoire productie, terwijl ontstekingsmediatoren zoals histamine en cytokinen secretie kunnen versterken bij infecties of allergische reacties. Hydratatie en luchtvochtigheid beïnvloeden eveneens de consistentie van slijm.

Problemen met slijmsecretie komen voor bij verschillende aandoeningen. Bij ontstekings- en luchtwegaandoeningen zoals astma, COPD en rhinosinusitis kan slijm meer geproduceerd en dikker worden, wat evacuatie bemoeilijkt. Bij cystic fibrosis is het slijm abnormaal stroef door een defect in het CFTR-kanaal, wat mucociliaire clearance bemoeilijkt en herhaalde infecties bevordert.

Behandeling richt zich op hydratatie en secretieverlaging waar mogelijk, mucolytica zoals N-acetylcysteïne, inhalatie van zoutoplossing, ademhalingstechnieken en behandeling van de onderliggende oorzaak. In CF kunnen daarnaast geneesmiddelen die CFTR-functie verbeteren worden ingezet.