gobletcellen

Gobletcellen zijn gespecialiseerde epitheelcellen die voorkomen in de slijmvliezen van het spijsverteringsstelsel en de ademwegen. Ze vormen geen aparte klier, maar geven mucine af via exocytose in het lumen, waardoor een slijmlaag ontstaat. In het menselijk lichaam komen gobletcellen vooral voor in de trachea en de bronchiën en in de dunne en dikke darm, waar ze de slijmlaag beschermen tegen uitdroging en biologische schade.

Structuur en moleculen: Gobletcellen bevatten grote mucinegranula die bij secretie openen en zich vervolgens hydrateren tot slijm. De belangrijkste mucines zijn MUC2 in het maagdarmkanaal en MUC5AC en MUC5B in de ademwegen. De slijmlaag kan bestaan uit twee lagen, een innerlijke hechtinglaag en een buitenlaag, en dient als barrière tegen schadelijke stoffen en micro-organismen terwijl het lokale slijmtransport mogelijk maakt.

Ontwikkeling en regulatie: Gobletcellen ontstaan uit stamcellen in de crypten van de darm en uit voorlopercellen in de luchtwegen. De differentiatie naar een gobletcel valt onder de secretory lineage en wordt beïnvloed door signaalroutes zoals Notch en de transcriptionele factor ATOH1. Secretie kan regelmatig plaatsvinden en ook gereguleerd worden door prikkels zoals cholinerge signalen en ontstekingsmediatoren.

Klinische relevantie: Veranderingen in het aantal of de activiteit van gobletcellen komen voor bij verschillende aandoeningen. In luchtwegen kan gobletcelhyperplasie leiden tot overmatige slijmproductie bij astma en chronische bronchitis. Bij cystische fibrose is het slijm taai en moeilijk te verwijderen. In inflammatoire darmaandoeningen kan de slijmlaag beschadigd raken, wat de barrièrefunctie van het mucosaal oppervlak beïnvloedt. Gobletcellen zijn ook een focusgebied in onderzoek naar mucine-gerelateerde aandoeningen en therapieën.