sfincterspieren

Sfincterspieren is de term voor ronde spieren die een opening omringen en door samentrekken of verwijden de doorgang reguleren. Ze bestaan uit gladde spieren (onwillekeurig) en dwarsgestreepte spieren (willekeurig). In veel delen van het lichaam komen interne (onwillekeurige) en externe (willekeurige) sfincters voor, die samen continentie en gecontroleerde afgifte mogelijk maken.

Voorbeelden bevinden zich in het spijsverteringskanaal en de urinewegen. In het spijsverteringskanaal zijn er de bovenste en onderste slokdarmsfincter (UES en LES) die terugvloei van voedsel en zuren voorkomen, en de pylorus die de maaglediging regelt. Anale sfincters bestaan uit de interne anale sfincter (gladde spier, onwillekeurig) en de externe anale sfincter (dwarsgestreepte spier, vrijwillig), die de defecatie controleren. In de urinewegen zijn de interne urethrasfincter en de externe urethrasfincter verantwoordelijk voor het vasthouden van urine en de bewuste urinelozing.

Besturing en innervatie: sfincterspieren worden geschakeld door het autonome zenuwstelsel (parasympatisch en sympatisch) en, bij de externe sfincter, door somatische innervatie via de nervus pudendus. Behoud van rusttonus en passende reflexmatige ontspanning zijn essentieel voor normaal functioneren.

Klinische relevantie: sfincteraandoeningen kunnen leiden tot incontinentie, reflux of obstructie en kunnen optreden na zwangerschap, chirurgie of neurologische aandoeningen. Behandeling varieert van bekkenbodemoefeningen en biofeedback tot medicatie, botox en chirurgische procedures zoals sphincteroplastie, slings, of fundoplicatie/pyloroplastie, afhankelijk van de locatie en ernst.

Diagnostiek: maatvoering van sfincterdrukten met manometrie, endoscopie en urodynamische studies ondersteunen diagnose en behandelplanning.