ontspanning

Ontspanning is een Nederlands begrip met twee verwante betekenissen. In de meest algemene zin verwijst het naar de toestand waarin lichaam en geest rusten en spanningsniveaus afnemen. Daarnaast wordt ontspanning ook gebruikt voor activiteiten die gericht zijn op vermaak en recreatie, zodat mensen kunnen opladen en stress loslaten.

Het woord is afgeleid van ontspannen, met ont- als voorvoegsel dat het tegenovergestelde aanduidt. Spanning verwijst naar inspanning en druk. In de praktijk verwijst ontspanning dus zowel naar een lichamelijke toestand van rust als naar handelingen en activiteiten die bedoeld zijn om die rust te bereiken of te behouden.

Typen ontspanning omvatten lichamelijke ontspanning (zoals progressieve spierontspanning, ademhalingsoefeningen en meditatie), mentale ontspanning (afleiding, humor en creatieve activiteiten) en sociale ontspanning (ontspannte ontmoetingen met anderen). Veelvoorkomende ontspanningsactiviteiten zijn wandelen, lezen, muziek luisteren, vrijetijdsbezigheden en sport, evenals rustgevende praktijken zoals tuinieren of een bad nemen.

In de gezondheidszorg en psychologie worden ontspanningstechnieken ingezet bij stress, angstklachten, slaapproblemen en chronische pijn. Methoden zoals progressieve spierontspanning, ademhalingstechnieken, autogene training en mindfulness maken deel uit van programma’s voor stressmanagement en revalidatie.

Daarnaast heeft ontspanning een maatschappelijke rol, zeker in een drukke, digitaal verbonden samenleving. Een evenwicht tussen werk en vrije tijd, regelmatige pauzes en voldoende slaap bevorderen welzijn en veerkracht, terwijl ontspanning ook bijdraagt aan sociaale interactie en plezier in het dagelijks leven.