sfincter

Sfincter to mięsień tworzący pierścień otaczający pewien otwór w ciele, którego zadaniem jest zamykanie i rozluźnianie danego przepływu. Dzięki temu sfinktory regulują przepływ zawartości ciała między sąsiednimi jamami lub narządami, umożliwiając kontrolę nad wyjściem lub wstrzymaniem przepływu.

Najważniejsze sfinktory u człowieka to zwieracze przewodu pokarmowego i moczowego. Wśród nich wyróżnia się sfincter dolny przełyku oraz sfincter odźwiernikowy, które kontrolują napływ treści z żołądka do dwunastnicy. W obrębie odbytu znajdują się wewnętrzny (mięsień gładki, niezależny od woli) i zewnętrzny (mięsień poprzecznie prążkowany, pod kontrolą somatyczną) zwieracze odbytu. W cewce moczowej występują także wewnętrzny i zewnętrzny sfincter, które regulują wydalanie moczu. Wiele narządów ma także inne pierścieniowate struktury zwane zwieraczami, które pełnią podobne funkcje kontrolne.

Funkcja sfinktorów jest ściśle regulowana przez układ nerwowy. Mięśnie gładkie (wewnętrzne) działają bez świadomości, pod wpływem układu autonomicznego; mięśnie szkieletowe (zewnętrzne) działają pod kontrolą somatyczną, często za pośrednictwem nerwu zasłonowego (pudendalny). Przykładowo, tonus dolnego zwieracza przełyku zapobiega refluksowi, a rozluźnienie sfinkturu odbytu umożliwia defekację.

Zaburzenia sfinktorów mogą prowadzić do nietrzymania moczu lub stolca, refluks żołądkowo-przełykowy, ból i inne dolegliwości. Diagnoza obejmuje manometrię, badania obrazowe i testy funkcjonalne; leczenie obejmuje terapię behawioralną, fizjoterapię mięśni dna miednicy, botoks, a w razie potrzeby zabiegi chirurgiczne, takie jak plastykę sfinktoru czy wszczepienie sztucznego zwieracza.