schurk

Schurk is een Nederlands zelfstandig naamwoord dat verwijst naar iemand die zich schuldig maakt aan kwaadwillige, onwettige of immorele daden. In het dagelijks taalgebruik kan het zowel op een echte misdadiger als op een fictieve antagonist slaan. Het woord roept vaak een duidelijke tegenstelling op tussen de schurk en de held.

De precieze oorsprong van schurk is onduidelijk. Er bestaan geen eenduidige verklaringen en het woord komt in oudere teksten voor. In de loop der tijd heeft het een brede, algemene betekenis gekregen die varieert van kleinschalige oneerlijkheden tot ernstige misdrijven. In alle gevallen blijft het een label voor iemand die moreel verwerpelijk wordt gevonden.

In gebruik kan schurk zowel neutraal als beladen klinken, afhankelijk van toon en context. Het kan een milde beschuldiging zijn in informeel gesprek, maar in formele of mediaboodschappen dragen termen als schurk vaak een zwaarder oordeel. In fictie en populaire cultuur dient het meestal als label voor de antagonist, terwijl synoniemen als boef en slechterik in dezelfde zone liggen.

Verwante termen zijn onder meer slechterik, boef en misdadiger. Het bijvoeglijk naamwoord schurkachtig beschrijft dergelijk gedrag. De uitdrukking schurkenstreek verwijst naar een misdaad of daad die als vernederend of onbeschaamd wordt gezien, vaak kleinschalig maar kwaadwillig van aard.

In de Nederlandse cultuur en media verschijnt het woord regelmatig om een duidelijk kwaadwillend personage te karakteriseren, variërend van kinderboeken tot detectives en thrillers.