restrictief

Restrictief is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets beperkt is tot een bepaald bereik of aan specifieke voorwaarden voldoet. Het beschrijft een beperkende, afgebakende aard van regels, beleid, verklaringen of waarnemingen. In bredere zin kan restrictief verwijzen naar een houding of aanpak die streng afbakent wat wel of niet mogelijk is.

Etymologisch komt restrictief van restrictie, met wortels in het Latijn: restrictus, van restringere ‘terugbinden, beperken’. Via het Franse restrictif is het woord in het Nederlands terechtgekomen en blijft de betekenis van beperking en begrenzing behouden.

In de taalwetenschap wordt meestal gesproken van restrictieve betrekkelijke bijzinnen (ook wel beperkende of definiërende bijstellingen) versus niet-restrictieve betrekkelijke bijzinnen. Een restrictieve/beperkende bijzin draagt essentiële informatie die de betekenis van het zelfstandig naamwoord bepaalt; een niet-restrictieve bijzin voegt extra, niet-essentiële informatie toe. De grammaticale behandeling en de interpunctie kunnen per taal verschillen, waarbij in het Engels restrictieve en niet-restrictieve zinnen vaak onderscheiden worden door komma’s en intonatie.

In beleid en recht wordt restrictief gebruikt om aan te geven dat maatregelen, regels of controles streng en doelgericht zijn. Restrictief beleid of restrictieve regelgeving probeert vrijheid of toegang te beperken tot wat als noodzakelijk of acceptabel wordt beschouwd. In economische, immigratie- of gezondheidsvraagstukken verwijst het naar een aanpak die de ruimte voor bepaald handelen afkapt.

In de geneeskunde en voedingsleer kan restrictief verwijzen naar diëten, behandelingen of aanbevelingen die streng bepaald zijn, zoals een restrictief dieet of restrictieve behandelhypotheses, waarin de middelen en voedingsstoffen of procedures precies zijn afgebakend en gemonitord.