rekristallisatietemperatuur

Rekristallisatietemperatuur, vaak afgekort als T_r, is de temperatuur waarbij een vervormd metaal tijdens annealing begint te rekristalliseren. Bij rekristallisatie ontstaan nieuwe, dislocatiearme korrels die de oorspronkelijke, vervormde structuur vervangen. Het proces gaat gepaard met afname van hardheid en interne spanningen, waardoor de materiaaltrekbaarheid kan toenemen.

Het mechanisme berust op de aanwezigheid van opgeslagen energie door plastische vervorming. Die energie drijft de nucleatie van nieuwe korrels, meestal aan korrelgrenzen, in dislocatiedichtheidsrijke gebieden en in vervormingsbanden. Na nucleatie groeien deze korrels door migratie van korrelgrenzen. Rekristallisatie vindt doorgaans sneller plaats bij hogere temperaturen of bij groter voorafgaande vervorming.

Factoren die de rekristallisatietemperatuur beïnvloeden, zijn onder meer de mate van voorbewerkingsvervorming, de chemische samenstelling en legering (waarbij solute-atomen de rekristallisatie kunnen vertragen of versnellen), de korrelgrootte, de aanwezigheid van precipitaten, en de duur en snelheid van verwarming en vasthouden bij de temperatuur. Over het algemeen geldt: meer vervorming en minder hinderlijke factoren verlagen de rekristallisatietemperatuur; toevoegingen die hardheid opleggen verhogen vaak T_r.

In de praktijk wordt T_r vaak gedefinieerd onder standaardomstandigheden door de temperatuur waarbij een vast percentage rekristallisatie optreedt na een bepaalde annealingtijd (bijvoorbeeld 50% rekristallisatie na een vaste periode). Het begrip is essentieel voor het ontwerpen van thermomechanische processen en voor het verkrijgen van gewenste korrelstructuren in metalen zoals staal, aluminium en koper.