korrelgrootte

Korrelgrootte, ofte vertaald als grain size, is de karakteristieke afmeting van deeltjes of korrels in een materiaal, sediment of poeder. Het concept wordt gebruikt om de grofheid of fijnheid van een stof te beschrijven en is van belang in geologie, bodemkunde, materiaalkunde en farmacie. Korrelgrootte kan verwijzen naar onder andere zandkorrels, mineralen in gesteente, of kristalletjes in polycrystal­lline materialen, en kan ook in beeldanalyse van granulatie voorkomen.

De grootteverdeling van korrels wordt op verschillende manieren gemeten. Voor grotere deeltjes wordt vaak siftaanpak gebruikt (zeven), terwijl voor fijnere fracties sedimentatiemetingen of waterige innovaties op basis van Stokes’ wet worden toegepast. Laserdiffusie biedt breed bereik en snelle metingen, en beeldanalyse uit micrografieken kan vorm en afmeting specificeren. Voor kristallijne materialen levert X-ray diffractie met de Scherrer-relatie een schatting van de crystallite grootte. Gecombineerd geven deze methoden een korrelgrootteverdeling.

Veelgebruikte maatstokken zijn onder andere d10, d50 en d90, waarbij d50 de mediaan (50% van de deeltjes kleiner dan deze maat) aangeeft. De span (d90/d10) geeft de breedte van de verdeling aan. De specifieke maat en schaal hangen af van de toepassing en van de meetmethode. Grootte beïnvloedt eigenschappen zoals porositeit, permeabiliteit, sterkte en fasentransport, evenals optische eigenschappen en sintergedrag bij keramiek en metallurgie.

Bij rapportage wordt vaak een koppeling gemaakt tussen methode, monsterspecimen, voorbehandeling, en definities van grenswaarden en eenheden, aangezien de meetresultaten afhankelijk zijn van bemonstering en analysemethoden.