ploegwissels

Ploegwissel is een landbouwpraktijk waarbij over meerdere teeltjaren de ploegrichting en soms de werktuigen in wisselende volgorde worden ingezet. Het doel is om bodemverdichting en de vorming van een onderliggende verharding, zoals een ploegnlaag, tegen te gaan en zo de bodemstructuur, drainage en wortelgroei te verbeteren. De term komt uit het Nederlands voor ploegen en wisselen.

In de meest voorkomende vorm betekent ploegwissel dat de ploegrichting van jaar tot jaar verschilt. Als in een veld jarenlang steeds in dezelfde richting is geploegd, kunnen zich lange, aparte banden vormen waardoor verdichting en een beperkende waterafvoer ontstaan. Door af te wisselen van ploegdraai (bijvoorbeeld linksom en rechtsom ploegen) wordt de bodem over de rijafstand evenwichtiger belast, wat de kans op een panvorming kan verminderen en de effectiviteit van daaropvolgende teelten kan verhogen.

Voordelen van ploegwissel zijn onder meer een betere bodemstructuur, verbetering van drainage en een neutraler verloop van worteldruk, wat de beschikbaarheid van water en voedingsstoffen voor gewassen kan vergroten. Het blijft echter afhankelijk van het specifieke bodemprofiel en de bedrijfsvoering; wisselen vereist planning en kan extra arbeid en tijd kosten. Daarnaast heeft de opkomst van minder bodembedekkende teelten en veranderende mechanisatie de toepassing van traditionele ploegwissel op sommige plaatsen teruggebracht.

Historisch gezien werd ploegwissel veel gebruikt in traditionele vlakke landbouwgebieden, maar modernisering en nieuwe tillagepraktijken hebben de frequentie ervan doen afnemen. Het blijft wel een relevante referentie in discussies over bodemontsluiting, bodembehoud en ouderwetse ploegtechnieken.