plaatmeetod

De plaatmeetmethode, ook wel de plate method genoemd, is een standaard microbiologische techniek om het aantal levende micro-organismen in een monster te kwantificeren. Het principe is dat cellen worden uitgestreken of ingebed in een vast voedingsmedium zodat afzonderlijke kolonies kunnen vormen en tellen.

Bij de uitvoering worden monsters of verdunningen daarvan voorbereid onder steriele omstandigheden. Via de spread plate- of pour plate-techniek worden een kleine hoeveelheid verdunning op het oppervlak van een medium of in het medium zelf gebracht. Na inoculatie wordt het plakbaar of vloeibaar medium geïncurreerd bij een geschikte temperatuur voor een vastgestelde tijd. Na incubatie worden kolonies geteld en uitgedrukt als koloniaalvormingseenheden (CFU) per eenheid monster. De gangbare berekening is CFU per mL (of per g) = aantal kolonies × verdunningsfactor / geplateerde volume (in mL).

Soorten en interpretatie: spread plate en pour plate zijn de belangrijkste varianten. Bij de spread plate blijft de cellen op het oppervlak, bij de pour plate bevinden koloniën zich ook in de agar. Betrouwbare tellingen vallen meestal in het bereik van 30–300 kolonies; buiten dit bereik moeten andere verdunningen worden geprobeerd.

Voordelen en beperkingen: de methode biedt directe telling van levende cellen en maakt isolatie van kolonies mogelijk voor verdere tests. Nadelen zijn onder meer dat alleen cultiveerbare organismen worden gedetecteerd, mogelijk onder- of overschatting kan optreden door beschadigde cellen, en de methode kan tijdrovend zijn.

Toepassingen: veel toegepast in voedselveiligheid, waterkwaliteit, klinische microbiologie, farmaceutische industrie en milieuanalyse. Kwaliteitsborging volgt vaak ISO-, APHA- en EN-normen of FDA-ramingen.