pijnkwaliteit

Pijnkwaliteit is een term uit de pijnmeting die verwijst naar de aard en het karakter van pijn, oftewel hoe de pijn voelt. In klinische evaluaties wordt pijn doorgaans onderscheiden van pijnintensiteit (hoe sterk) en pijnlokalisatie. Het beschrijven van pijnkwaliteit helpt bij het vermoeden van onderliggende oorzaken en kan de keuze van behandeling sturen.

Er bestaan verschillende beschrijvende categorieën die artsen en patiënten gebruiken. Nociceptieve pijn (diepte van weefsels) wordt vaak gevoeld als zeurend, knagend, stekend, drukkend of kloppend en is meestal lokaal of regionaliseert. Viscerale pijn voelt vaak diep en krampachtig of drukachtig. Neuropathische pijn wordt vaak beschreven als brandend, schietend, elektrisch schokachtig, tintelend of gevoelloos; soms gaan er allodynie of hyperalgesie mee gepaard. Pijnkwaliteit kan tevens wijzen op centrale sensibilisatie, waarbij normale prikkels toch pijn veroorzaken.

Tijdens een consult kan de arts de pijnkwaliteit expliciet vragen, bijvoorbeeld: “Kunt u beschrijven hoe de pijn aanvoelt?” In combinatie met locatie, duur en invloed op functioneren levert dit een multidimensionaal beeld op. Instrumenten zoals de McGill Pain Questionnaire of descriptorenlijsten helpen patiënten hun pijn te karakteriseren; daarnaast meten vragenlijsten als de Brief Pain Inventory vaak ook het dagelijkse functioneren. De combinatie van kwaliteit met intensiteit en impact op dagelijks leven bepaalt vaak welke behandelingen effectief kunnen zijn; neuropathische pijn kan bijvoorbeeld anders worden behandeld dan nociceptieve pijn.

Het blijft subjectief: pijnkwaliteit kan variëren tussen en binnen personen, beïnvloed door stemming, cultuur en taal. Descriptieve evaluatie vormt daarom slechts een onderdeel van multidimensionale pijnbeoordeling.