pejoratief

Pejoratief is een term die in het Nederlands wordt gebruikt om te verwijzen naar een woord of uitdrukking met een neerbuigende, minachtende of degradeerende connotatie. In taalkunde en sociolinguïstiek verwijst pejoratief naar taal die een negatief oordeel over iemand of een groep uitdrukt en daarmee uitsluiting of stigmatisering kan bevorderen.

Het woord zelf is afgeleid uit het Franse péjoratif, dat op zijn beurt uit het Latijnse peior ('slechter') is terug te voeren. In het Nederlands wordt pejoratief zowel als bijvoeglijk naamwoord als zelfstandig naamwoord gebruikt (bijvoorbeeld: pejoratieve term).

Gebruik en kenmerken: pejoratieve uitdrukkingen dragen meestal een emotionele lading en zijn vaak contextafhankelijk. Ze kunnen gericht zijn tegen individuen of tegen groepen op basis van afkomst, religie, gender, seksuele oriëntatie, handicap, leeftijd of sociale status. In formeel taalgebruik worden ze doorgaans vermeden omdat ze kwetsen of discrimineren en de relatie tussen spreker en luisteraar kunnen ondermijnen.

Sociale betekenis en dynamiek: de beoordeling of iets pejoratief is, kan veranderen in de loop der tijd door maatschappelijke normen en gebruik. Soms kan een term die ooit neutraal was, pejoratief worden door veranderde conventies; of groepen kan een term heropnemen (reclamation) binnen de groep, hoewel buitenstaanders vaak nog bezwaar hebben.

Zie ook: denigrerende taal, discriminerende taal, taalbeleid en inclusie in communicatie.