overstromingsrisico

Overstromingsrisico is het potentiële verlies en schade die voortkomt uit een overstroming. Het wordt vaak omschreven als de kans op een overstroming vermenigvuldigd met de te verwachten gevolgen voor mensen, gebouwen en infrastructuur. In de gangbare risicotheorie bestaan drie componenten: hazard (de mogelijkheid en ernst van een overstromingsgebeurtenis), exposure (de aanwezigheid van mensen en waardevolle objecten in het overstroomingsgebied) en vulnerability (de kwetsbaarheid of het weerstandsvermogen van die elementen).

Overstromingsgevaar kan in verschillende vormen voorkomen, zoals rivier- en oeveroverstromingen, stedelijke overstromingen door hevige neerslag, kust- of zeewateroverstromingen bij stormvloeden en grondwateroverstromingen. De kans en intensiteit hangen samen met klimaat- en hydrologische factoren, zoals neerslagpatronen, rivierafvoer, zeespiegelstijging en ruimtelijke inrichting van het land.

De beoordeling van overstromingsrisico gebeurt met kaarten, modellen en scenario's. Met probabilistische analyses wordt de kans op overstromingsgebeurtenissen gekoppeld aan potentiële schade. Hiervoor worden vaak flood maps en return-perioden gebruikt. Klimaatverandering kan de frequentie en omvang van overstromingen beïnvloeden, waardoor risicobehering voortdurend moet worden geüpdatet.

Beheer van overstromingsrisico omvat preventie en ruimtelijke planning (zone-indeling, waterretentie en bufferzones), fysieke bescherming (dijken, keringen, pompen en afvoer) en adaptieve maatregelen zoals waterbestendige bouw en verdeling van wateropslag. Daarnaast dragen vroegtijdige waarschuwingen, evacuatieplannen en noodbeheer bij aan minder schade tijdens een overstroming. Europese en nationale kaders verplichten vaak risicobeoordeling, kaartgeving en risicocommunicatie.

Het overstromingsrisico is een belangrijk aandachtspunt voor ontwerpen en beleidsvorming in zowel landelijke als stedelijke gebieden, zeker in het licht van klimaatverandering en toenemende verstedelijking.