opvallend

Opvallend is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord en bijwoord met de betekenis “conspicuus, opvallend, opmerkelijk”: iets dat meteen de aandacht trekt omdat het zich onderscheidt van de omgeving of van wat gebruikelijk is. Het kan verwijzen naar uiterlijk waarneembare eigenschappen, zoals kleur of vorm, maar ook naar gedrag, uitspraken of resultaten die afwijken of bijzonder zijn.

Etymologie en vormgeving: opvallen is het werkwoord waarvan opstaand als participium is afgeleid; het voorzetsel prefix op- geeft het idee van “er buiten vallen” of “opvallen”. Als attribuernde vorm vóór een zelfstandig naamwoord gebruikt men doorgaans opvallende(n): bijvoorbeeld “een opvallende kleur” of “opvallende kleding”. In predicatieve positie (na een koppelwerkwoord zoals zijn) gebruikt men doorgaans opvallend: “De kleur is opvallend.” In adverbiale functie kan het ook als bijwoord voorkomen, bijvoorbeeld “ze presteerde opvallend goed.”

Gebruik en nuance: opvallen heeft vaak de connotatie van aandacht trekken of schril afwijken in een positieve, neutrale of soms kritische zin. Synoniemen zijn onder meer opmerkelijk en zichtbaar; antoniem is onopvallend. Het woord wordt veel gebruikt in journalistiek, design en dagelijks taalgebruik om aan te geven dat iets extra goed, slecht, of ongewoon is. Voorbeelden: “opvallende kleuren aan de gevel,” “opvallende resultaten in het onderzoek,” “een opvallend gedragspatroon.” Opvallend kan licht sterker karakteriseren dan bijvoorbeeld merkbaar, afhankelijk van de context.

---