opleidingsgraad

Opleidingsgraad, ook wel opleidingsniveau genoemd, is de mate waarin iemand een opleiding heeft voltooid. Het geeft de hoogste behaalde onderwijsniveau aan en wordt veel gebruikt in demografisch en sociaal-economisch onderzoek om iemands positie op de arbeidsmarkt of in de samenleving te karakteriseren.

In statistiek en beleid wordt opleidingsgraad vaak vastgesteld aan de hand van nationale classificaties die zijn afgestemd op internationale raamwerken zoals ISCED. Dit maakt het mogelijk om onderwijsniveaus te vergelijken over tijd en tussen bevolkingsgroepen. De categorieën variëren per land, maar schatten doorgaans de volgende niveaus: basisonderwijs, voortgezet onderwijs (waaronder vmbo, havo en vwo), middelbaar beroepsonderwijs (mbo), hoger beroepsonderwijs (hbo) en wetenschappelijk onderwijs (wo), inclusief bachelor-, master- en doctoraatsniveaus.

Praktisch worden in veel landen de volgende aanduidingen gebruikt: basisonderwijs of lager onderwijs, voortgezet onderwijs, mbo, hbo en wo (waarbij wo vaak verder wordt onderverdeeld in bachelor en master). In internationale vergelijkingen wordt vaak gesproken van ISCED-niveaus 2 tot en met 8, afhankelijk van de aard van de opleiding.

Toepassing en interpretatie: opleidingsgraad wordt gebruikt bij arbeidsmarktanalyses, beleidsvorming, sociale mobiliteit en economische prognoses. Het heeft invloed op werkgelegenheid en verdienmogelijkheden, maar geeft geen informatie over studierichting, vakkennis, kwaliteit van de opleiding of lopende studies. Daarnaast kunnen definities en niveaus verschillen per land, wat comparaties bemoeilijkt.