oordelend

Oordelend is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord en tegenwoordig deelwoord van het werkwoord oordelen (to judge). Het beschrijft iemand of iets dat geneigd is uitspraken te doen of meningen te vormen over anderen of over situaties. Het kan verwijzen naar een houding, blik of verklaring die kritisch, beoordelend of moreel oordelend overkomt.

In het dagelijks taalgebruik heeft oordelend vaak een negatieve connotatie. Het suggereert dat iemand snel oordeelt en daarmee mogelijk vooringenomen of minder constructief is. Sommige contexten kunnen echter neutraal of descriptief zijn, bijvoorbeeld bij het beschrijven van een evaluatief proces of een houding die kritisch naar werkwijzen kijkt. Het woord kan dan neutraler klinken, maar blijft vaak wel geladen.

Veel voorkomende combinaties zijn onder meer oordelende houding, oordelende blik, en oordelende uitspraken. Synoniemen zijn beoordelend en evaluatief, waarbij beoordelend soms meer gericht is op het vaststellen van waarde of volgens criteria, terwijl oordelend vaker wijst op morele of persoonlijke oordelen. Het antoniem is onpartijdig of onbevooroordeeld.

In juridische taal komt oordelend minder vanzelfsprekend voor; daar spreken men doorgaans van rechterlijke of rechtsprekende functies, of van oordelen en uitspraken in een formele zin. Toch kan ook in juridische teksten een beschrijving als “oordelende houding” voorkomen wanneer men wijst op de houding van een betrokken partij of van een instantie.

Zie ook: oordeel, oordelen, beoordelend.