onderzoeksprocedures

Onderzoeksprocedures verwijzen naar de georganiseerde set methoden, regels en stappen die onderzoekers toepassen om wetenschappelijk onderzoek op een consistente, ethische en verifieerbare manier uit te voeren. Ze dienen om de betrouwbaarheid, validiteit en reproduceerbaarheid van onderzoeksresultaten te waarborgen en om veiligheid en naleving van relevante wet- en regelgeving te garanderen. De specifieke procedures variëren per vakgebied, maar kennen doorgaans gemeenschappelijke elementen zoals planning, uitvoering en verslaggeving.

De kernonderdelen van onderzoeksprocedures omvatten het onderzoeksontwerp en de vraagstelling, het bepalen van het type studie en de steekproef (of veldwerk), en het opstellen van protocollen en standaardwerkinstructies (SOP’s). Ook valt onder deze procedures het datamanagement: het vastleggen van metadata, waarborgen van privacy en gegevensbeveiliging, en het plannen van analyse en statistische methoden. Daarnaast speelt ethiek een centrale rol: informed consent, risicobeoordeling, veiligheid en naleving van privacywetgeving (zoals AVG/GDPR), evenals goedkeuring door een ethische toetsingscommissie waar relevant.

Tijdens de uitvoering worden kwaliteitszorg en toezicht benadrukt, bijvoorbeeld door training van personeel, kalibratie van meetinstrumenten, aanpassing van procedures bij veranderende omstandigheden en documentatie van alle handelingen. Transparantie en reproducibiliteit worden gestimuleerd via preregistratie, duidelijke rapportage van methoden en, waar mogelijk, open data en publicatiestandaarden. Governance omvat monitoring, audits, en peer review om voortdurende verbetering en betrouwbare uitkomsten te waarborgen.

Samengevat vormen onderzoeksprocedures een samenhangend kader dat planning, uitvoering, ethiek, data-integriteit en verslaggeving integreert om betrouwbare wetenschappelijke kennis te genereren.