onderzoeksgegevens

Onderzoeksgegevens zijn de informatie die voortkomt uit wetenschappelijk onderzoek en omvatten ruwe en verwerkte data, metadata, code, documenten en protocollen die nodig zijn om de studie te beschrijven en reproduceerbaar te maken. Ze vormen de kern van wetenschappelijke rapportage en dragen bij aan verificatie, hergebruik en transparantie.

Deeltypen van onderzoeksgegevens zijn onder meer kwantitatieve data zoals meetresultaten en enquêtes, kwalitatieve data zoals interviews en Observaties, beeld- en geluidsdata zoals medische beelden of video’s, evenals logs, analyse-scripts en workflows. Metadata beschrijft de context van de data, zoals onderzoeksopzet, gebruikte meetapparatuur, tijdstippen en verwerkingstappen.

Een data management plan (DMP) beschrijft hoe data worden opgeslagen, beveiligd, geback-upt en beheerd in versies. Gegevens worden vaak bewaard in data repositories die ondersteuning bieden voor lange termijn, met toegangsregels en eigendomsinformatie. Bij het delen van gegevens geldt doorgaans duidelijke afspraken over eigendom, licenties en citatie.

Privacy en ethiek spelen een cruciale rol bij onderzoeksgegevens, vooral bij menselijke data. Toestemming van deelnemers, pseudonimisering of anonimisering, en naleving van privacywetgeving zoals de AVG/GDPR zijn bepalend, afhankelijk van de aard van de data. Wanneer mogelijk worden data open gedeeld volgens open science-principes.

Open wetenschap en hergebruik vragen om findbaarheid, interoperabiliteit en herbruikbaarheid van data (FAIR-principes). Dit omvat het gebruik van persistente identifiers, gestandaardiseerde formaten en duidelijke licenties, zodat andere onderzoekers data kunnen ontdekken, interpreteren en opnieuw gebruiken. Uitdagingen omvatten uiteenlopende formats, metadatakwaliteit en langetermijnbewaring, waarvoor goede documentatie en erkende repositories essentieel zijn.