onderzoeksdoeleinden

Onderzoeksdoeleinden verwijzen naar de specifieke redenen waarom gegevens, monsters of andere onderzoeksproducten worden verzameld en verwerkt. Ze beschrijven wat onderzoekers hopen te ontdekken, testen of bereiken en vormen de basis voor besluitvorming over hoe gegevens worden verzameld, opgeslagen en geanalyseerd. Een helder geformuleerd doel vergroot de transparantie, verantwoording en de kans op reproduerbaar onderzoek.

Toepassingsgebieden variëren van geneeskunde en klinisch onderzoek tot sociale wetenschappen, techniek en historisch onderzoek. In elk domein gelden eigen normen, zoals strengere bescherming van medische gegevens of zorgvuldige omgang met kwetsbare groepen. Doelen moeten concreet, relevant en uitvoerbaar zijn en aansluiten bij de onderzoeksagenda en publiek belang.

Regelgeving en ethiek spelen een centrale rol bij onderzoeksdoeleinden. In de Europese Unie geldt doelbinding bij gegevensverwerking: gegevens mogen doorgaans niet voor andere doeleinden worden gebruikt dan waarvoor ze zijn verzameld, tenzij er een juridische basis is of toestemming wordt verkregen en passende waarborgen zijn getroffen. Secundaire verwerking vereist vaak aanvullende toestemmingen, anonimisering of pseudonimisering en minimale gegevensverwerking. Ook principes zoals privacy-by-design en gegevenstechnische beveiliging zijn van belang.

Beoordeling en toezicht worden doorgaans verzorgd door ethische commissies of onderzoeks- en privacyfunctionarissen. Bij veranderingen in de doeleinden moet herbeoordeling plaatsvinden en, waar nodig, opnieuw toestemming worden verkregen.

Implementatie en best practices omvatten het vooraf documenteren van de doeleinden, het bijhouden van een doelregister, voortdurende evaluatie van proportionaliteit en minimisatie, en het waarborgen van passende beveiliging en, waar mogelijk, anonimisering. Duidelijke onderzoeksdoeleinden bevorderen betrouwbaarheid, toestemming en juridisch conforme uitvoering.