omgevingsrisicos

Omgevingsrisicos, ook wel omgevingsrisico’s genoemd, verwijzen naar de kans op schade die voortkomt uit de omgeving waarin mensen leven en werken, en uit de interactie tussen mens, natuur en techniek. Het begrip omvat risico’s die voortvloeien uit natuurlijke factoren, technologische en industriële activiteiten, en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen. Doel is om mogelijke schade en verstoringen te voorkomen of te beperken.

De belangrijkste categorieën zijn natuurlijke omgevingsrisico’s zoals overstromingen, stormschade, extreme hitte en aardverschuivingen; technologische of industriële risico’s zoals lekkages, brand of explosie, storingen in infrastructuur en voorzieningen zoals elektriciteit en watervoorziening; en sociaal-maatschappelijke risico’s zoals verslechtering van de luchtkwaliteit, geluidshinder, voedselveiligheidskwesties en pandemieën. Ook klimaatverandering kan de kans op sommige risico’s vergroten of veranderen hoe zij zich voordoen.

Effecten van omgevingsrisicos variëren van letsel en overlijden tot schade aan gebouwen, verstoring van vitale infrastructuur, economische verliezen en milieuschade. De aanpak vereist systematische analyse van kansen en gevolgen, gevolgd door maatregelen om risico’s te verminderen of de weerbaarheid te vergroten. In Nederland speelt risicobeheersing een belangrijke rol op zowel bedrijfs- als publieke niveaus. Bedrijven gebruiken vaak een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) om omgevingsrisico’s te identificeren en maatregelen vast te stellen; overheden passen risicobeoordelingen toe bij ruimtelijke planning en veiligheidsbeleid.

Maatregelen omvatten onder meer ruimtelijke aanpassingen, waterbeheer, versterking van infrastructuur, emissiereductie en maatregelen voor waarschuwing en evacuatie, alsook communicatie met bewoners en belanghebbenden. In de Nederlandse context spelen wetten zoals de Omgevingswet en toezicht door gemeenten en Veiligheidsregio’s een rol bij het beoordelen en beheersen van omgevingsrisico’s.