nietexclusieve

Nietexclusieve, vaak ook geschreven als niet-exclusieve, verwijst naar een juridisch of commercieel arrangement waarin de rechten of mogelijkheden die worden verleend niet uitsluitend zijn. In een niet-exclusieve overeenkomst kan de licentiegever dezelfde rechten tegelijk aan meerdere partijen verlenen, of de rechten zelf blijven gebruiken, zonder dat één partij een exclusieve bevoegdheid krijgt. Deze term is vooral gebruikelijk bij licenties, distributieovereenkomsten en soortgelijke toestemmingen.

Bij een niet-exclusieve licentie wordt meestal afgesproken welke rechten precies worden verleend (bijv. het recht om software te gebruiken, een handelsmerk te exploiteren, of auteursrechtelijk beschermd materiaal te verveelvoudigen), het gebied of de territoriale reikwijdte, de duur, en of sublicenties zijn toegestaan. De licentienemer heeft doorgaans geen exclusieve claim op de rechten tegenover andere afnemers of de licentiegever zelf. De licentiegever behoudt vaak het recht om de rechten opnieuw te licentiëren of zelf te gebruiken en kan daarmee concurreren in dezelfde markt.

Voordelen en nadelen gelden voor beide partijen. Voor de licentiegever biedt een niet-exclusieve overeenkomst flexibiliteit en doorgaans bredere markttoegang, vaak tegen lagere directe vergoedingen. Voor de licentienemer kan het risico bestaan dat de marktdekking versnipperd raakt of dat kwaliteits- en merkontrole lastiger is. Afspraken over sublicenties, rapportage en beëindiging zijn cruciaal om belangen te beschermen. Bij beëindiging eindigt doorgaans ook het recht tot verder gebruik, tenzij anders is afgesproken.

Toepassingsgebieden zijn onder meer softwarelicenties, auteursrechten op muziek of tekst, patenten, handelsmerken en databanken. In het Nederlandse recht vormt niet-exclusiviteit een belangrijke afweging: partijen kiezen op basis van doelstellingen, marktspositie en verwachtingen over samenwerking en concurrentie. Een goede vastlegging van scope, geografische reikwijdte, duur, betalingsvoorwaarden en beëindiging voorkomt later geschillen.