nierkoliek

Nierkoliek is een plotselinge, hevige pijn door obstructie van de urinewegen, meestal veroorzaakt door nierstenen die de ureter blokkeren. De pijn ontstaat door spasmen van de urineleider en kan uitstralen naar lies en genitaliën. Vaak gaat bloed in de urine gepaard met misselijkheid, braken en zweten.

Oorzaken en risicofactoren: de meeste gevallen worden veroorzaakt door een niersteen die vastloopt in de urineleider. Andere oorzaken zijn zeldzaam. Risicofactoren zijn onvoldoende vochtinname, bepaalde dieetpatronen en een geschiedenis van stenen in de urinewegen; erfelijke factoren kunnen ook een rol spelen.

Diagnose: bij verdenking worden anamnese en lichamelijk onderzoek gedaan, gevolgd door urinetesten. Beeldvorming omvat meestal een niet-contrast CT-scan van abdomen/pelvis; echografie kan worden gebruikt bij zwangeren of kinderen. Urineonderzoek kan bloed en infectie aanwijzen.

Behandeling: acute behandeling richt zich op pijn en obstructie. Pijnstilling met NSAID’s (bijv. diclofenac) en soms opioïden, plus hydratatie en antiemetica. Medische expulsie therapie met alfa-1 blokkers (bijv. tamsulosine) kan spontane passage bevorderen. Kleine stenen passeren vaak spontaan; grotere stenen hebben minder kans en kunnen endourologische verwijdering of extracorporele schokgolflithotripsie (ESWL) vereisen. Urgente interventie is geïndiceerd bij koorts of tekenen van infectie, blijvende obstructie of bij een enkele nier.

Prognose en follow-up: de uitkomst hangt af van de grootte en locatie van de steen. Veel stenen passeren spontaan, vooral als ze klein zijn. Recidief komt voor; voldoende vochtinname en regelmatige follow-up bij een uroloog kunnen het risico verminderen.