neovaskularisaation

Neovaskularisatie is het proces waarbij nieuwe bloedvaten groeien uit bestaande vasculaire netwerken. Het komt zowel voor in normale fysiologische toestanden als in diverse pathologische situaties. In de ontwikkeling en tijdens wondgenezing levert neovaskularisatie essentiële bloedvoorziening aan groeiende of herstellende weefsels. Daartegenover kan ongecontroleerde neovascularisatie bijdragen aan ziekte, doordat nieuwe, vaak lekkende vaten ontstaan.

Het proces wordt meestal aangedreven door hypoxie (ondersocht zuurstoftekort) in weefsels, wat leidt tot stabilisatie van HIF-1α en verhoogde productie van angiogene factoren zoals VEGF, FGFs en angiopoëtines. Endotheelcellen uit nabijgelegen vaten migreren en prolifereren, terwijl de extracellulaire matrix wordt gemodificeerd door metalloproteïnasen om sprouting mogelijk te maken. Pericyten en andere ondersteunende cellen spelen een rol bij stabilisatie en functionele maturatie van de nieuw gevormde vaten. Het evenwicht tussen pro- en anti-angiogene signalen bepaalt of neovascularisatie plaatsvindt en in welke mate.

Toepassingen en implicaties

Fysiologische neovascularisatie is cruciaal voor embryonale ontwikkeling, weefselgroei en wondgenezing. Pathologische neovascularisatie wordt geassocieerd met aandoeningen zoals diabetesretinopathie, leeftijdsgebonden maculadegeneratie en kanker, waarbij tumoren of neovaskulatie-organen leiden tot verergering van symptomatologie en ziekteprogressie door lekkage en ontsteking.

Diagnostiek en behandeling

Beeldvormingstechnieken zoals fluoresceïne-angiografie en OCT-angiografie worden gebruikt om neovascularisatie te evalueren. Therapeutisch richten anti-angiogene middelen zich op het blokkeren van VEGF-signalen om de groei en lekkage van nieuw gevormde vaten te remmen, wat bij vele aandoeningen tot betere klinische uitkomsten kan leiden.