markttoezichtautoriteiten

Markttoezichtautoriteiten zijn publieke instellingen die toezicht houden op markten en de naleving van regels die de werking ervan beïnvloeden. Ze streven naar eerlijke en transparante markten, bescherming van consumenten en investeerders, en waar mogelijk stabiliteit en integriteit van financiële en economische systemen. Het werkterrein varieert van financiële markten tot consumenten- en mededingingsmarkten en kan sectorale regulering omvatten, zoals in energie of telecom.

Belangrijkste taken zijn vergunningverlening en registratie van marktdeelnemers, toezicht op naleving van wetten en regelgeving, en handhaving bij oneerlijke praktijken, misleiding of marktmanipulatie. Daarnaast verzamelen en analyseren ze informatie, controleren verslaggeving en zetten zij toezicht in op markttoegang, transparantie en consumentenbescherming. Zij geven ook aanwijzingen, bevelen of sancties en kunnen markten tijdelijk of permanent beïnvloeden om het gewenste gedrag af te dwingen.

Voorbeelden in Nederland zijn de Autoriteit Financiële Markten (AFM), verantwoordelijk voor toezicht op financiële markten, en de Autoriteit Consument en Markt (ACM), die toeziet op mededinging en consumentenbescherming. Op Europees niveau coördineren ESMA (Europese Autoriteit voor effecten en markten), EBA (Europese Bankenautoriteit) en EIOPA (Europese Autoriteit voor verzekeringen en pensioenen) toezicht op de financiële sector. Ook DG Competition en het netwerk van nationale mededingingsautoriteiten spelen een rol bij grensoverschrijdende mededinging.

Markttoezichtautoriteiten opereren vaak binnen een combinatie van nationale bevoegdheden en Europese kaders. Zij vormen netwerken voor informatie-uitwisseling, harmoniseren toezichthoudende benaderingen en streven naar consistente handhaving over grenzen heen, terwijl zij rekening houden met innovatie en dynamiek in digitale markten. Hun onafhankelijkheid en verantwoording aan democratische instellingen dragen bij aan geloofwaardigheid en legitimiteit.