bevelen

Bevelen is een Nederlands werkwoord dat betekent iemand opdracht geven om iets te doen; het wordt gebruikt in militaire, administratieve en organisatorische contexten. Het woord is afgeleid van het zelfstandig naamwoord bevel, dat op hetzelfde gebied van autoriteit en richting duidt. Bevelen wordt doorgaans transitief gebruikt: iemand bevelen een handeling uit te voeren, of iemand een bepaalde opdracht geven.

Conjugatie wordt in de tegenwoordige tijd bijvoorbeeld als volgt gevormd: ik beveel, jij beveelt, hij beveelt, wij bevelen, jullie bevelen, zij bevelen. De verleden tijd is: ik beval, jij beval, hij beval, wij bevalen, jullie bevalen, zij bevalen. De voltooide tijd wordt gevormd met bevolen: bijvoorbeeld “De generaal heeft bevolen” of “Het bevel is bevolen”.

Gebruik en betekenis: bevelen komt veel voor in formele of officiële taal, zoals in militaire orders, managementcommunicatie of juridische besluiten. Het verwante zelfstandig naamwoord is het bevel, dat verwijst naar de instructie of opdracht zelf. Uitdrukkingen zoals “een bevel geven” en “onder bevel van” komen veel voor en geven aan wie de autoriteit heeft.

Etymologie: het werkwoord ontleent zijn betekenis aan het zelfstandig naamwoord bevel. Dit woord gaat terug op het Oudnederlands en heeft verwantschap met andere Germaanse talen (onder andere Duitse bewoordingen voor bevel of bevel). In modern gebruik blijft bevelen een formeel en ceremonieel woord, meestal beperkt tot contexten met autoriteit en instructie.