kortikale

Kortikale is een bijvoeglijk naamwoord uit het Nederlands dat betrekking heeft op de cortex, de hersenschors, of op processen en structuren die direct aan deze schors gelegen zijn. In de wetenschappelijke en medische literatuur wordt het gebruikt om aan te geven dat iets betrekking heeft op de cortex of op corticale functies.

Anatomisch vormt de cortex de buitenste laag van de hersenen en bestaat uit grijze stof. De cortex is betrokken bij hogere functies zoals waarneming, motoriek, taal, geheugen en besluitvorming. Ze is onderverdeeld in verschillende functionele gebieden, waaronder primaire sensorische en motorische gebieden en verschillende associatieve gebieden die complexere verwerking mogelijk maken. De neurale steeds onderling verbonden netwerken in de cortex vormen samen corticale circuits die informatie integreren en vertalen naar gedrag.

Functioneel spelen corticale processen een centrale rol bij zowel sensorische verwerking als motorische output, maar ook bij cognitieve functies zoals aandacht, planning en taal. Voorbeelden van corticale verwerking zijn sensorische perceptie in de primaire cortex en complexe interpretatie in de associatieve cortex. Gezamenlijk met subcorticale structuren vormt de cortex een belangrijk onderdeel van de neurale systemen die menselijk gedrag mogelijk maken.

In de kliniek wordt de term kortikale gebruikt bij beschrijvingen van aandoeningen en letsels die de hersenschors betreffen. Corticale atrofie, corticale dysplasie en beroertes die de cortex treffen kunnen leiden tot uiteenlopende functieverlies. Beschadiging kan regionaal zijn, met deficits die corresponderen met de aangetaste corticale gebieden, of meer diffuse effecten hebben.