kookpunten

Kookpunten verwijzen naar de temperaturen waarbij een vloeistof onder een gegeven externe druk in damp verandert. Bij dit punt is de dampdruk van de vloeistof gelijk aan de omgevingsdruk, waardoor vloeistofdamp spontane gasvorming ondergaat. Het normaal kookpunt is het kookpunt bij standaarddruk (1 atmosfeer, circa 101,3 kPa).

Voorbeelden van bekende kookpunten bij 1 atm zijn onder meer water op 100°C, ethanol op circa 78,4°C en ammoniak op circa -33,3°C. De exacte waarde hangt af van de druk: hogere druk verhoogt het kookpunt, terwijl lagere druk het kookpunt verlaagt. Dit geldt ook voor stoffen die in mengsels voorkomen; in oplossingen kan het kookpunt verschuiven ten opzichte van het zuivere oplosmiddel.

Kookpunten worden beïnvloed door factoren zoals intermoleculaire krachten, molecuulgewicht en de aanwezigheid van opgeloste stoffen. Sterke onderlinge krachten, zoals waterstofbindingen, verhogen het kookpunt. Oplossingen vertonen vaak kookpuntverhoging (colligatieve eigenschap) doordat het oplossen van deeltjes de dampdruk verlaagt. Bij mengsels kan ook een kookpuntdifferente van de componenten ontstaan, en sommige stoffen hebben azeotropen met een specifiek kookpunt.

Het begrip kookpunt is fundamenteel in chemie en techniek. Het speelt een centrale rol bij processen zoals destillatie, raffinage en zuivering, maar ook in koken en industriële toepassingen waar temperatuur en druk nauwkeurig regelen vereist zijn. Het onderscheid tussen het kookpunt en andere thermodynamische punten, zoals het smeltpunt, is daarbij van belang om gedrag van stoffen onder verschillende omstandigheden te begrijpen.