klimaatsveranderingen

Klimaatsveranderingen is een verzamelterm voor langdurige veranderingen in het weerpatroon op aarde. Het omvat opwarming, veranderingen in neerslag, zeespiegelstijging en vaker voorkomende extreme weersverschijnselen. Hoewel natuurlijke variaties meespelen, is de recente snelheid en omvang van veranderingen sterk beïnvloed door menselijke activiteiten sinds de Industriële Revolutie.

Oorzaken: De grootste bijdrage komt van de uitstoot van broeikasgassen zoals kooldioxide, methaan en lachgas, voortkomend uit verbranding van fossiele brandstoffen, industrie, landbouw en ontbossing. Ook veranderingen in landgebruik en industriële processen spelen een rol. Natuurlijke factoren zoals zonneactiviteit en El Niño leveren aanvullende variatie. Feedbacks, zoals smeltend ijs en verandering in albedo, versterken de opwarming.

Bewijs en trends: Het gemiddelde wereldtemperatuur is sinds de 19e eeuw gestegen en de snelheid neemt toe. De oceanen warmen op en houden veel warmte vast. Gletsjers en zee-ijs verminderen; de zeespiegel stijgt. Regionalisering van neerslagpatronen leidt tot drogere en natte periodes, met toenemende kans op extreem weer zoals hittegolven en krachtige regenval.

Impacten: Klimaatsveranderingen beïnvloeden ecosystemen, voedselzekerheid, drinkwater en gezondheid. Ze kunnen migratie en conflicten bevorderen en brengen schade toe aan infrastructuur en economie, vooral in kwetsbare gebieden zoals laaggelegen kusten en kleine eilandstaten.

Aanpak: Beleid richt zich op mitigatie en adaptatie. Mitigatie probeert emissies te verminderen en koolstofopslag te vergroten; adaptatie versterkt de capaciteit om met veranderingen om te gaan. Voorbeelden zijn energietransitie naar hernieuwbare bronnen, efficiëntere technologie, en klimaatbestendig water- en landgebruik. Internationaal wordt samenwerking gestuurd via het UNFCCC en het Parijsakkoord.