Gletsjers

Een gletsjer is een grote, permanente ijsmassa die ontstaat uit de opeenhoping en samendrukking van sneeuw gedurende vele jaren. Door de zwaartekracht beweegt hij langzaam door het landschap en transporteert ijs vanuit zones met sneeuw naar lager gelegen gebieden. Aan het uiteinde, de terminus, kan de gletsjer ijs afvoeren in rivieren of door calving ijsbergen in meren of in zee achterlaten.

Gletsjers komen voor in bergachtige regio's wereldwijd en in polaire gebieden. De belangrijkste typen zijn valleigletsjers (berggletsjers), die langs dalen en kloven stromen, en uitgestrekte landijsvelden zoals de Groenlandse ijskap en de Antarctische ijskap. Individuele gletsjers variëren sterk in lengte en volume.

Ze ontstaan wanneer sneeuw de seizoenen doorstaat, zich opbouwt tot firn en uiteindelijk tot ijs transformeert. Het gewicht van het ijs doet de gletsjer langs het bed van rots en bodem bewegen. Ter plaatse ontstaan kenmerken als crevassen en seracs, en langs de randen bouwen moraines. Het evenwicht tussen accumulatie (toevoer van sneeuw) en ablaties (smelten en verdamping) bepaalt of een gletsjer groeit of krimpt.

Klimaatverandering heeft grote invloed op gletsjers. Sinds het begin van de 20e eeuw krimpen veel gletsjers wereldwijd als gevolg van hogere temperaturen en veranderingen in neerslagpatronen. Smelten van gletsjers draagt bij aan zeeniveaus en kan leiden tot grotere risico's zoals glacial lake outburst floods (GLOFs), die dalflanken kunnen overspoelen.

Onderzoek en monitoring van gletsjers gebeuren via veldmeting, drones en satellietbeelden (inclusief hoogte- en bewegingmetingen), lasers en radar, evenals numerieke modellen die accumulatie, ablatie en stroming simuleren.