istoriografie

Historiografie is de studie van de wijze waarop geschiedenis geschreven wordt. Zij onderzoekt hoe historische kennis tot stand komt, welke bronnen historici gebruiken en welke interpretatieve kaders en waarden het verleden inkleuren. Historiografie gaat niet alleen over wat er gebeurd is, maar ook over hoe en waarom mensen in verschillende tijden en samenlevingen uiteenlopende verhalen over hetzelfde verleden construeren.

Historische tradities en stromingen vormen de context van historiografie. In de klassieke oudheid en middeleeuwen leverden chroniqueurs en verhalenvertellers bijdragen aan het geheugen van samenlevingen. In de moderne periode ontwikkelde Leopold von Ranke een methodische benadering die bronnenkritiek centraal stelde. Daarna kwamen onder andere het positivisme, de Annales School, en marxistische en postkoloniale benaderingen, die elk andere uitgangspunten voor historisch bewijs en interpretatie benadrukten.

Belangrijke methoden zijn bronkritiek, contextualisering en het analyseren van interpretatieve kaders zoals narratieve structuur, doel en perspectief. Historiografie bestudeert ook hoe genres, media en instituten (geschiedschrijving, vakopleidingen, museale presentaties) de publieke opvatting van het verleden vormen.

In hedendaagse historiografie staan thema's als representatie, macht en ongelijkheid centraal, evenals de verhouding tussen geschiedenis en koloniaal erfgoed. Digitale hulpmiddelen en data-intensief brononderzoek beïnvloeden hoe historici bronnen vinden, koppelen en interpreteren. Tegenwoordig gaat het vaak om reflexieve benaderingen die de invloed van de eigen positie van de verteller erkennen.

Het doel van historiografie is kritische, onderbouwde geschiedenis die helpt bij het begrijpen van heden en gegrondvest is in bronnenkritiek en duidelijke argumentatie. Het bevordert kritisch denken over hoe verhalen gevormd worden en welke belangen ze dienen.