houdingsverandering

Houdingsverandering is het proces waarbij iemand zijn of haar houding ten opzichte van een onderwerp verandert. Een houding omvat vaak een evaluatie (gunstig of ongunstig) en kan ook overtuigingen, normen en intenties bevatten. Houdingsverandering is een centraal onderwerp in de sociale wetenschappen en speelt een belangrijke rol in beleid, gezondheidsbevordering en marketing.

Vormingsmechanismen: houdingsverandering kan plaatsvinden via centrale verwerking, waarbij iemand de boodschap kritisch analyseert, of via perifere verwerking, waarbij cues zoals de bron, het aanbod of emoties doorslaggevend zijn. Hierin spelen theorieën als het elaboration likelihood model en verwante modellen een rol. Factoren die verandering sturen zijn onder meer bronbetrouwbaarheid, de sterkte van de boodschap, de relevantie voor de doelgroep, framing, sociale normen en de context.

Cognitieve en emotionele processen bepalen ook de duurzaamheid van de verandering: zonder herhaling en versterking kan de houding verzwakken of terugkeren. Interventies gebruiken vaak herhaalde blootstelling, rationele argumentatie en sociale druk om houdingen te beïnvloeden, terwijl weerstand of reactantie de verandering kan belemmeren.

Metingen: houdingsverandering wordt gemeten met attitudeschalen (bijvoorbeeld Likert-schaal), semantische differentiële metingen en longitudinale ontwerpen die houdingen vóór en na een interventie vergelijken.

Toepassingen en voorbeelden: in gezondheidsvoorlichting proberen campagnes houdingen ten aanzien van roken, voeding of vaccinatie te veranderen; in klimaatcommunicatie probeert men steun voor beleid te vergroten; in marketing kan een campagne consumentenvoorkeuren beïnvloeden. Ethische overwegingen zijn belangrijk, omdat dwang of misleiding schadelijke effecten kan hebben en de autonomie van de betrokkene kan beschadigen.